Ademhalingsuitdagingen bij kalveren signaleren en voorkomen

Door Marieke Claasen – Technisch Specialist

Runderen hebben een grotere kans dan andere diersoorten om ademhalingsuitdagingen te ontwikkelen vanwege een aantal specifieke anatomische en fysiologische kenmerken, zoals de longgrootte in vergelijking met de lichaamsmassa en de longspeling. Ademhalingsuitdagingen bij kalveren zijn na darmcomplicaties de meest voorkomende uitdagingen bij pas gespeende kalveren. Ademhalingsuitdagingen zijn verantwoordelijk voor economische verliezen, vertragingen in de groei en in de productieprestaties van het kalf, alsook voor de vroege ontwikkeling en langer aanhoudende complicaties bij kalveren.  

Oorzaken van ademhalingsuitdagingen bij kalveren

Ademhalingsuitdagingen doen zich het vaakst voor in de periode vanaf de geboorte tot aan een leeftijd van zes maanden. Dit komt doordat het ademhalingsstelsel pas in het eerste levensjaar van het dier functioneel volgroeid is. Ademhalingsuitdagingen worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals microbiële bacteriën, maar ook door omgevings- en dierfactoren. Ademhalingsuitdagingen vertonen een seizoensgebonden trend; ze komen vaker voor in de herfst en de winter, als gevolg van de grotere aanwezigheid van factoren zoals lage temperaturen en een hoge luchtvochtigheid. De aanwezigheid hiervan is in de lente- en zomermaanden betrekkelijk gering.

Als we kijken naar de dierfactoren die een grote rol spelen op het gebied van gezondheid, dan hebben we het over: de algemene conditie, de bereikte mate van immuniteit en zijn staat van rijpheid. Als we kijken naar de omgevingsfactoren kijken die invloed hebben op de gezondheid van het kalf, dan hebben we het hierbij over: Stresssituaties veroorzaakt door veranderingen in de omgeving, verandering in rantsoen, maar ook door schommelingen in temperatuur, vochtigheid & ventilatie, het mengen en verplaatsen van dieren van verschillende herkomst en de grootte van de kudde. Ten slotte kunnen huisvestingsomgevingen met een slechte luchtverversing ook de ophoping van ongunstige bacteriën en verontreinigende stoffen, zoals stof en ammoniak, in de hand werken. Temperatuur en vochtigheid zijn van grote invloed op de gezondheid van het kalf en hebben een sterke invloed op de slijmvliesactiviteit en de functionaliteit van de longslagaders.

Proactieve aanpak voor optimale gezondheid luchtwegen

Voor een proactieve aanpak voor een optimale gezondheid van de luchtwegen is het van groot belang om de blootstelling van het dier aan de risicofactoren die complicaties kunnen veroorzaken te beperken. Beperk het aantal situaties van mogelijke stressmomenten tot maximaal één moment per week! Natuurlijk het liefst geen stressmomenten, maar dat is geen realistische verwachting. Het beperken tot één moment zal al een erg positieve bijdrage leveren aan de gezondheid van uw kalveren.

Ondanks het beperken van de stressmomenten kan het nog steeds voorkomen dat kalveren hinder ondervinden van uitdagingen bij de luchtwegen. Het is dan belangrijk om deze uitdaging aan te pakken, voordat het een blijvend effect heeft op het kalf. De AHV Respi en AHV Aspi zijn producten die zorgen voor gezonde luchtwegen die de lichaamsreactie reguleren en ongemak verlichten.

Hygiëne en huisvesting bij kalveren

Om het ontstaan van ademhalingsuitdagingen te verminderen, is het belangrijk de kalveren een goed geventileerde omgeving zonder tocht te bieden. Het strooisel moet schoon, comfortabel, droog en voldoende zijn – vooral tijdens de koudere maanden – zodat het dier haar lichaamstemperatuur kan vasthouden zonder energiereserves te verspillen. In plaats daarvan kan deze energie beter worden besteed aan het wezenlijke van groei en ontwikkeling van het immuunsysteem.

De aanwezigheid van tussenschotten tussen de kalveren maakt het mogelijk het directe contact tussen de dieren en dus de overdracht van ongunstige bacteriën tussen kalveren te beperken. Het handhaven van een goed bacterieel evenwicht in het kalf maakt het ook mogelijk de verspreiding van ademhalingsuitdagingen binnen het kalf te beperken. Ondanks het feit dat de meeste in de lucht aanwezige bacteriën niet gevaarlijk zijn, kan voortdurende blootstelling een belasting vormen voor het afweersysteem van de luchtwegen. Vooral als die samenhangt met slechte huisvestingsomstandigheden (niet alleen vanwege slechte ventilatie, maar bijvoorbeeld ook door te veel dieren per ruimte).

Dieren dienen in kleine groepen te worden gehouden (minder dan 10 dieren per groep). Des te groter het aantal dieren, Des te groter de kans op verspreiding van de uitdaging onder de aanwezigen kalveren. Ten slotte is het van essentieel belang dat voedsel en water op de juiste wijze worden toegediend. Dit omdat een tekort aan voedingsstoffen het ontstaan van ademhalingsuitdagingen in de hand werkt.  

Immuniteit van het kalf

Ondersteun de immuniteit van het kalf door te starten met een goede biestbehandeling. Bij de geboorte spelen antilichamen van het moederdier een beschermende rol tegen ademhalingsuitdagingen in de eerste weken van het leven van het kalf. Een ontoereikende overdracht van immuniteit via het colostrum verdubbelt het risico op het ontwikkelen van ademhalingsuitdagingen bij het kalf. Om de immuniteit van het kalf niet in het gedrang te brengen, is het belangrijk de stresssituaties die worden verwacht voor en na het spenen te beperken en kritisch te kijken naar het mengen en het verplaatsen van kalveren.

Samenvattend

Een proactieve aanpak voor een optimale gezondheid van de luchtwegen bij kalveren is van groot belang om risicofactoren te verminderen, maar ook om het immuunsysteem van kalveren te ondersteunen. Hiermee zorgt u er niet alleen voor dat u gezondere kalveren op uw bedrijf heeft rondlopen, wat u als veehouder minder tijd kost, maar u legt ook een goede en stevige fundering voor uw toekomstige melkkoe.

Wilt u meer weten over dit onderwerp en hoe AHV u en uw veestapel kan ondersteunen? Vul dan onderstaand formulier in of neem direct contact op met uw lokale bedrijfsadviseur.