Calciumtekort heeft grote invloed op gezondheid veestapel

Een calciumtekort onder uw veestapel is een veel voorkomend, maar onderschat gezondheidsprobleem. Bij een calciumtekort rondom het afkalven, ook wel melkziekte genoemd, is een koe niet snel genoeg in staat om calcium uit haar botten te benutten om de bloed-calcium gehalten op peil te krijgen en te houden. Wij vertellen u graag meer over het ontstaan en voorkomen van melkziekte.

Vanwege de melkproductie en melkgiftpiek die wordt verwacht na het afkalven stijgt de calciumbehoefte sterk. Niet alleen vanwege de productie, maar ook door de biest, welke twee keer zoveel calcium uitscheidt (2,4 gram per liter) dan bij normale melk (1,2 gram per liter dus). Koeien en vaarzen die veel biest aanmaken voor het afkalven verliezen daardoor ook veel calcium. Een gevolg hiervan is dat de eetlust daalt en hierdoor raken ze in een niet-optimale energiebalans. Het lichaam van de koe moet zich dan namelijk te snel aanpassen aan de sterk vergrote calciumbehoefte.

Gemiddeld gezien heeft maar liefst vijf tot zes procent van de veestapel van een melkveebedrijf last van melkziekte. Melkziekte zorgt daarbij niet alleen voor een lagere melkgift, maar heeft ook gevolgen voor een verminderde vruchtbaarheid. En in het ergste geval kan het sterfte tot gevolg hebben. Vooral hoogproductieve en ouderekalfskoeien ondervinden problemen door melkziekte.

Om de diergezondheid te optimaliseren en calciumtekorten bij melkvee te voorkomen, zijn een toereikend droogstandsrantsoen en de juiste voorziening van calcium, fosfor, magnesium en vitamine D cruciaal.  

Wanneer ontstaat een tekort aan calcium?

Een tekort aan calcium ontstaat meestal binnen 48 uur na het afkalven. Het calciumtekort kan echter ook net voor of tijdens het afkalven al zijn ontstaan. Dit is vaak te zien aan het afkalven zelf, het afkalven verloopt dan erg langzaam of stopt. Dit vormt een groot risico voor zowel koe als kalf. Maar liefst 50% van de koeien en 25% van de vaarzen en tweedejaarskoeien vertonen een sluimerend tekort aan calcium. Bij deze groep ligt melkziekte en al haar gevolgen dus op de loer.   

Een koe die uiteindelijke melkziekte heeft is te herkennen aan weinig eetlust en weinig actieviteit. Haar oren zijn vaak ook koud.  Tevens zorgt het calciumtekort in het bloed ervoor dat de skeletspieren niet meer goed werken. Daardoor kan uw koe bijvoorbeeld niet meer goed overeind komen. Ook andere spieren ondervinden de hinder van het calciumtekort. Dit kan vergaande gevolgen hebben voor het afkalven en bij het sluiten van de baarmoedermond, maar heeft ook invloed op alle andere organen zoals het hart en de pens. Statistisch gezien sterven meer dan 5% van de koeien aan melkziekte.

Wat veroorzaakt calciumtekort en melkziekte? 

Calcium is zowel in het bloed als in de botten van een koe aanwezig. Bij een toenemende melkgift is er ook een toenemende calciumbehoefte. Als een koe opeens deze hoeveelheid nodig heeft, gaat zij de calciumvoorraad uit het bloed gebruiken. Deze calciumvoorraad in het bloed wordt later aangevuld vanuit de botten, nieren en darmen. Dit proces kan echter wel een tijd duren. Vanwege de vertraging kan er dus alsnog een tekort aan calcium ontstaan in het lichaam (Bosseart, 2009).    

Wat vaak wordt vergeten, maar niet onderschat moet worden is dat bij een beginnend calciumtekort, koeien ook regelmatig een niet-optimale penswerking hebben. De penscontracties stoppen, waardoor ook de voerafbraak stopt. Op deze manier komt de koe in een vicieuze cirkel terecht wat een negatieve invloed heeft op de gezondheid van uw koeien. Ze kunnen dan vaak zelfs helemaal geen calcium meer opnemen uit het voer en melkziekte is dan het gevolg.

Welke hormonen spelen een rol bij het vrijmaken van calcium? 

Verschillende hormonen staan in verband met het vrijmaken van calcium. Het para-thyroid hormoon (PTH) zorgt ervoor dat er minder calcium uitgescheiden wordt via de urine van een koe. Daarnaast zorgt PTH ervoor dat calcium uit de darmen onttrokken wordt. Dit doet ze door het activeren van vitamine D. Dit proces begint echter pas na één tot twee dagen na afkalven. Naast vitamine D is ook magnesium erg belangrijk, omdat dit mineraal PTH vrij laat komen. Bij een tekort aan magnesium in een koe, kan PTH niet geactiveerd worden en kan er dus minder calcium uit het lichaam worden onttrokken.  

Ook het kaliumgehalte speelt een belangrijke rol. Als het kaliumgehalte in een rantsoen te hoog is, kan magnesium namelijk weer slecht opgenomen worden. Daarnaast heeft 80% van de koeien die plat blijven liggen na het afkalven, ook een tekort aan fosfor in het bloed (Goff et al, 2014).  

Gezondheid van uw veestapel verbeteren rondom afkalven

Zoals ondertussen bekend is zijn er genoeg uitdagingen rondom het afkalven. Om een eventueel calciumtekort te voorkomen is het belangrijk dat uw veestapel voldoende calcium, magnesium en fosfor binnenkrijgt. De AHV Startlac Paste is een dieetvoeder voor melkkoeien ter vermindering van het risico op melkziekte. Ontwikkeld voor melkveehouders naar de nieuwste inzichten met goed opneembaar calciumpidolaat.

Het geeft uw koeien een calciumboost en bevat daarnaast ook magnesium, fosfor en actieve Vitamine D3. Vitamine D3 bevordert de opname van calcium en fosfor vanuit de botten en darmen, waardoor de stofwisseling en het calciummetabolisme van uw koe verbeterd.  

Ons advies voor het voorkomen van calciumtekort?

Het advies vanuit de AHV Specialisten is om de AHV Milk Start Tablet ongeveer 24 uur voor het afkalven toe te dienen. Op deze manier zorgt u ervoor dat de koe op het moment van afkalven beschikt over de juiste stoffen om aan de behoefte te voldoen. De AHV Startlac Paste wordt geadviseerd om direct na afkalven toe te dienen, zodat uw koe weer snel wordt voorzien van voldoende magnesium, calcium en fosfor. Daarnaast geeft de pasta een energieboost aan de koe, waardoor ze sneller de behoefte heeft om te vreten en het proces weer opgang komt. Op deze manier optimaliseert u de gezondheid bij de opstart van de lactatie.  

Voor een optimaal afkalfproces en een sterke start opstart adviseren wij het proactieve Transitie en Baarmoedergezondheid programma in te zetten.