Hoe om te gaan met metabolische veranderingen tijdens transitieperiode?

Door Lisa Godding – Internationaal productmanagement – HQ

De transitieperiode is een belangrijke, maar uitdagende periode voor zowel melkkoe als veehouder. Een efficiënte transitie naar lactatie is essentieel voor het behoud van de gezondheid en de verwachte productieprestaties. De transitieperiode bestaat uit een complex samenspel van onder andere metabole en hormonale aanpassingen en immuun activatie. Deze veranderingen vragen om de toewijzing van voldoende voedingsstoffen omde koe te voorzien in de behoeften voor de laatste fase van de groei van het kalf en het begin van een succesvolle lactatie. Het niet optimaal ondersteunen van uw koe, kan in deze periode leiden tot gezondheids- en ontwikkelingsuitdagingen voor zowel de koe zelf als het kalf in de periode na het afkalven.  

De meest ingrijpende fysiologische veranderingen van de transitieperiode vinden plaats in de periode rondom het afkalven. Denk hierbij aan het afkalven zelf, het opschonen van de baarmoeder en de start aan de nieuwe lactatieperiode en daar bijkomende melkgiftpiek. De meeste gezondheidsuitdagingen doen zich in deze periode voor (Caixeta en Omontese, 2021). Sommige risicofactoren die verband houden met gezondheidsuitdagingen na het afkalven ontstaan echter al vóór het afkalven (O. Pascottini et al., 2020). Niet alle koeien slagen erin zich snel en goed aan te passen aan de fysiologische eisen van de transitieperiode.  

Subklinische en klinische melkziekte, wat kost u dat? 

Rondom het afkalven komt de opname van voedingsstoffen, zoals mineralen en vitaminen, maar ook water en energie in het gedrang. Redenen hiervoor zijn een korte periode van vasten voorafgaand aan het afkalven in combinatie met de hoge fysiologische eisen van het afkalven en de productie van biest en melk (T.H. Herdt, 2000). In het begin van de lactatie stijgt de energiebehoefte tot ongeveer 300% en de calciumbehoefte tot meer dan 65% om de melkproductie te ondersteunen (J. K. Drackley, 1999). Dit verhoogt de vraag naar minerale (calcium, fosfor, magnesium) en energiereserves van de koe drastisch. Als niet aan deze behoeften wordt voldaan, loopt de koe het risico melkziekte te ontwikkelen.  

Ongeveer een derde van de koeien heeft zichtbare uitdagingen en meer dan de helft van de koeien ondervindt hinder zonder dat het direct zichtbaar is. Melkziekte is een van de meest voorkomende mineraal gerelateerde stofwisselingsziekten bij melkkoeien. De kosten van klinische en subklinische gevallen van melkziekte zijn vaak veel hoger dan verwacht. Uit ons eigen onderzoek blijkt dat de geschatte kosten voor klinische melkziekte op een gemiddeld Nederlands bedrijf met 103 melkkoeien ongeveer 4.860,07 euro per jaar kosten. Subklinische melkziekte kan tot 75% van de veestapel treffen, wat leidt tot economische verliezen die bijna vier keer zo groot zijn als de verliezen in verband met klinische melkziekte (C. Guard, et al., 1996). 

Tabel 1. De geschatte economische impact van klinische melkziekte op een gemiddeld Nederlands bedrijf met 103 koeien  

Extra magnesium, calcium, fosfor en actieve vitamine D3

Extra aandacht is nodig om de genoemde tekorten aan mineralen en energie te voorkomen. AHV StartLac Paste biedt rond het afkalven ondersteuning om een calciumdip in het bloed te voorkomen. Dit doet het door actieve vitamine D3 in te zetten, die een snellere en efficiëntere opname van calcium uit bloed, spieren en botten bevordert. Het product bevat ook magnesium en fosfor die een extra positief effect hebben op de calciumopname die nodig is voor het afkalven en de biest- en melkproductie. AHV StartLac Paste wordt direct na het afkalven gegeven en moet elke 12 uur herhaald worden als de koe symptomen van melkziekte vertoont.  

Zoals eerder besproken, komen de beschikbare voedingsstoffen niet alleen in het gedrang door de hoge fysiologische eisen, maar tegelijkertijd daalt de vrijwillige voeropname tot een niveau dat onvoldoende is om aan de voedingsbehoefte van de koe te voldoen. Naast de snelle voorziening van mineralen levert AHV StartLac Paste een grote hoeveelheid energie die de koe stimuleert om te staan en te lopen en haar aanzet tot eten om de ontstane tekorten aan te vullen. Daarnaast versterkt AHV StartLac Paste het effect van de AHV Metri Tablet, die direct na het afkalven wordt gegeven. Het AHV Metri Tablet stimuleert het samentrekken van de baarmoeder om de nageboorte en de baarmoederuitvloeiing naar buiten te duwen. De baarmoeder is een grote spier en zal alleen functioneren als aan de benodigde mineralen wordt voldaan. Het zo snel mogelijk bereiken van een optimale baarmoedergezondheid verhoogt het welzijn van de koe en heeft daardoor een positieve invloed op de biest- en melkproductie en maakt een goede en snelle start van een nieuwe vruchtbaarheidscyclus en lactatie mogelijk. Een efficiënte transitie naar lactatie is essentieel voor de gezondheid van uw veestapel en voor de financiële situatie.  

Data sleutel tot succes

Door het frequent verzamelen van bedrijfsinformatie op koeniveau kunnen afwijkingen in de te verwachte prestaties of gezondheid snel worden ontdekt. Monitoring kan dus worden gebruikt om onbedoelde prestatieverstoringen vroegtijdig op te sporen. Er bestaan verschillende methoden om de transitiekoe te monitoren. Parameters die vaak worden gebruikt om de koe te monitoren zijn: kudde-informatie (bijv. historische gegevens, bezettingsdichtheid, comfort en hygiëne, body condition score(BCS), pensvulling, melkproductie tijdens de eerste lactatie, gezondheid van verse koeien en gebeurtenissen (bijv. ziekte-incidentie en -prevalentie, sterfte en afvoer) (Caixeta en Omontese, 2021). Het zorgvuldig monitoren van de koe in de transitieperiode, rekening houdend met factoren die de gezondheid en prestaties van de koe kunnen beïnvloeden, maakt het dus mogelijk om uitdagingen vroegtijdig aan te pakken en de gezondheid, het welzijn en de productiviteit van de koe te verbeteren! 

Bronvermelding

Pascottini, O. B., Leroy, J. L., & Opsomer, G. (2020). Metabolic stress in the transition period of dairy cows: Focusing on the prepartum period. Animals, 10(8), 1419.

Caixeta, L. S., & Omontese, B. O. (2021). Monitoring and improving the metabolic health of dairy cows during the transition period. Animals, 11(2), 352.

Drackley, J. K. (1999). Biology of dairy cows during the transition period: The final frontier?. Journal of dairy science, 82(11), 2259-2273.

C. Guard, et al.(1996). Cost per case from veterinary fees, drugs, labor, lost or discarded milk and culling.

Herdt, T. H. (2000). Ruminant adaptation to negative energy balance: Influences on the etiology of ketosis and fatty liver. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice, 16(2), 215-230.