Nieuwe stal en proactieve gezondheidszorg leiden tot meer koecomfort

Dominiek Martens verhuisde zijn melkvee twee jaar geleden van een bindstal naar een vrije loopstal. Dit en proactieve gezondheidszorg met producten van AHV leidden tot een sprong in de melkgift en verbeterde gezondheid. “De koeien voelen zich duidelijk beter.”

Tekst en beeld: Jerom Rozendaal (Vakblad Melkveebedrijf)

Vrijloopstal op melkveebedrijf

Groot is het contrast tussen lage, witte historische hoeve en de hoge serrestal erachter. “Nog maar twee jaar geleden molken we met een Canadees bindsysteem. We hebben een behoorlijke sprong in de tijd genomen”, vertelt melkveehouderij Dominiek Martens op zijn melkveebedrijf in Oostkamp. Na het middageten stappen tientallen koeien op het gemakje de nieuwe serrestal uit. Anders dan de meeste boeren koos de boer bij zijn nieuwbouw voor een vrijloopstal. “Daarmee kunnen de koeien hun natuurlijk gedrag volgen en bij een ligboxenstal is het maar afwachten hoe ze reageren”, aldus Martens die voor de potstal ter inspiratie een aantal keer naar Nederland reed. Ook voor de bouw van de serrestal stak hij zijn licht op collega’s.

Als ondergrond voor de vrijeloopstal koos de West-Vlaming voor houtsnippers. Dagelijks maakt hij deze ondergrond los met de tractor. “Door afwisselend te frezen en te diepgronden met de cultivator houden we de bovenste laag luchtig en kan er broei plaatsvinden. Dat zorgt ervoor dat de urine verdampt en de vaste mest door bacteriën wordt afgebroken”, vertelt de melkveehouder die hierdoor weinig moet bijstrooien om een droge ondergrond te behouden.

Productie van één miljoen liter melk

Niet alleen zorgt het systeem voor gezonde koeien, tevens ziet hij op termijn kans de stalmest als compost te vermarkten. “Niet alle boeren in Vlaanderen kunnen 200 koeien melken”, zegt de boer om daarmee het belang van bedrijfsverbreding te benadrukken. Hij ziet ook een aanvullend verdienmodel in educatie en recreatie. Zo heeft hij bij de bouw van de serrestal een constructie voorzien voor een recreatieve ruimte die uitkijkt over de stal.

“Hier willen we op termijn rondleidingen organiseren om de burgers weer dichter bij de boer te krijgen.” Martens wil de veestapel de komende tijd uitbouwen van 90 naar honderd dieren, terwijl de jongveetak moet krimpen naar maximaal zestig stuks. “We streven naar een productie van één miljoen liter melk en een vervangingspercentage van minder dan 30 procent”, verduidelijkt de ondernemer die momenteel en gemiddelde melkgift van 32 liter per koe heeft. In de bindstal gaven de koeien gemiddeld nog 28 liter. Met een krachtvoerautomaat en een voermengwagen, volgende investeringen op het bedrijf, denkt hij het volume verder op te kunnen krikken.

Dierengezondheid sterk verbeterd

Naast de melkgift is ook het dierencomfort sterk verbeterd en de uitdagingen afgenomen. Had het bedrijf voorheen zo’n vijftien uiergezondheidsuitdagingen per jaar, zijn dat er nu nog vijf. Het celgetal was 350-400.000 in de overbevolkte bindstal en zit nu op 195.000. “Een stuk beter, maar nog steeds aan de hoge kant”, zegt de boer zelfkritisch. Hij benadrukt dat naast de nieuwe stal een nieuwe benadering van diergezondheid, met meer nadruk op proactieve zorg, de veestapel veel goed heeft gedaan. In deze nieuwe strategie is een belangrijke rol weggelegd voor Animal Health Vision (AHV), marktleider op het gebied van quorum sensing-oplossingen voor diergezondheid (biotechnologie).

“AHV is bezig aan een sterkte opmars in Vlaanderen”, vertelt AHV-Specialist Geert Tant die tijdens ons bezoek ook bij het bedrijf langskomt. “Het aantal veehouders dat met AHV werkt is sterk gegroeid.” Tant legt uit hoe quorum sensing werkt: “bacteriën verschuilen zich in een zogenaamde biofilm. Dat is een slijmlaag die door de bacteriën zelf wordt aangemaakt en als soort van verdedigingsmuur dient. Het lichaam van de koe heeft zo niet door dat er bacteriën in het lichaam zitten. Op het moment dat de weerstand van de koe daalt, komen ze echter wel tevoorschijn en slaan ze toe.”

De producten van AHV, die veelal via de mond worden toegediend, weten door de biofilm heen te komen en de communicatie tussen de bacteriën te verstoren. “Op deze manier hebben bacteriën het idee niet meer in grote hoeveelheden aanwezig te zijn en komen los uit de biofilm. De koe kan ze dan zelf aanpakken en uitscheiden via het lichaam. Zo kunnen ze geen kwaad meer aanrichten. Dit scheelt niet alleen veel energie, de koe wordt en blijft langer schoon waardoor er in de toekomst meer energie naar melkproductie gaat”, legt Tant uit.

“Ik geloofde mijn ogen niet”

Martens had aanvankelijk weinig fiducie in de middelen en stuurde Geert met lege handen naar huis. “De eerste keer dat Geert langskwam, hadden we problemen met een opstartende koe. Ik geloofde niet in zijn verhaal. Twee dagen later was er zonder gebruik van AHV geen verbetering zichtbaar en heb ik na overleg met mijn vriendin besloten om Geert nog eens te bellen om de werking van zijn middelen te tonen. Dit bleek goed uit te pakken. De koe sterkte in no time aan. Ik geloofde mijn ogen niet.” Sindsdien grijpt Martens regelmatig naar de producten van AHV. Een koe met hevige gezondheidsuitdagingen werd voorheen met reguliere middelen aangepakt. Nu krijgt zij bijvoorbeeld Aspi toegediend. De AHV Aspi ondersteunt het immuunsysteem tijdens herstelperiodes en bevordert het welzijn van uw vee.

“Binnen enkele uren zag ik de gezondheid van de koe verbeteren. De weerstand en eetlust namen toe en het dier kon op eigen kracht vechten tegen de slechte bacteriën”, vertelt de melkveehouder die het gebruik van reguliere middelen op zijn bedrijf sterk heeft teruggedrongen en ook de dierenarts veel minder ziet. “De dierenarts komt nu meer voor routinematige opvolging van het bedrijf, zoals drachtcontrole en niet meer ter behandeling.”

Nadruk op proactieve aanpak

De producten van AHV worden op een aantal momenten proactief toegediend. Zo krijgt de koe twee weken voor afkalving een Booster Tablet om verminderde eetlust en lagere weerstand te voorkomen. Direct na afkalving krijgt de koe deze Booster nogmaals, samen met een Metri Tablet en Startlac Paste, dat calcium, magnesium en fosfor bevat en daarmee de kans op melkziekte verkleint. “Daarmee wordt een energietekort tegengegaan en komt de nageboorte snel eraf”, vertelt Tant over het laatste product.

De Metri Tablet zorgt voor de samentrekking van de baarmoeder en bevordert zo de vruchtbaarheid en ook de melkgift. “Sinds ik deze middelen gebruik, zie ik een snellere opstart van mijn koeien en dat levert al gauw enkele tientallen liters op in de eerste fase van de lactatie”, aldus Martens die inmiddels heilig overtuigd is van het nut van proactieve gezondheidszorg en hier dan ook meer aandacht aan besteedt. Zo zijn een daling van het vet- en eiwitgehalte, de melkgift, schommelingen van het ureum en celgetal voor hem signalen om sneller in te grijpen.

Minder melkverspilling

De verhoogde melkgift bij opstart is een van de economische voordelen die volgens Martens verbonden is aan het gebruik van de middelen van AHV. Anders dan bij reguliere middelen is ook de melk na inname door de koe nog verkoopbaar. “Bij het gebruik van reguliere middelen wordt de melk al gauw tien dagen weggegooid.”, zegt Tant die de financiële baat met het volgende rekensommetje kracht bijzet. “Tien dagen keer dertig liter, keer zestig cent is 180 euro. Dit is directe winst, en dan hebben we het nog niet eens over de voordelen op de lange termijn.”

“Ook loop je niet het risico dat een eventuele vervanger bij jouw afwezigheid de verkeerde koe melkt”, vult Martens aan. “Voorheen was het altijd opletten dat de melk niet in de tank terecht kwam, want dan kon je de hele tank weggooien. In geval van AHV heeft het geen invloed op de tankmelk.”

Is het terugdringen van het gebruik van reguliere middelen nu nog een leuke bijkomstigheid, in de toekomst gaat het bittere noodzaak zijn. “Door de druk van humane geneeskunde en het risico van resistentie zal het gebruik in de toekomst steeds verder aan banden worden gelegd. Waarom zou je daar als landbouwer op wachten”, vraagt de boer zich tot besluit af. Met de proactieve gezondheidzorg en zijn nieuwe stal heeft hij een voorschot op de toekomst genomen. •